ANALYSE – Donald Trump is er verzot op: dreigen met iets waar een onderhandelingspartner van gruwt. En de dreiging pas intrekken, als de ander geeft wat Trump graag wil hebben.
De voormalige vastgoedtycoon pikte deze ’tactiek’ op in het bedrijfsleven. Hij kreeg toen al een vreselijke reputatie als onderhandelaar en zakenpartner.
Zo betaalde Trump onderaannemers regelmatig niet uit. Of hij maakte het najagen van onbetaalde facturen zo lastig, dat veel leveranciers het er maar bij lieten zitten.
Als vastgoedman raakte Trump zelfs verwikkeld in een jarenlange strijd met een leverancier van kroonluchters. Trumps stelde dat de man ‘vreselijk, vreselijk werk’ leverde en te laat was.
Als president van de Verenigde Staten tapt Trump uit hetzelfde vaatje. Neem de wereldhandel. Onder het mom van ‘nationale veiligheid’ legt hij extra invoerheffingen op aan de Europese Unie, Canada en Mexico. Zo hoopt hij onder meer te bewerkstelligen dat bijvoorbeeld Canada en Mexico akkoord gaan met aanpassingen aan het NAFTA-vrijhandelsakkoord voor Noord-Amerika.
In eigen land dreigt de president een einde te maken aan een speciaal immigratieprogramma (de zogenoemde 'Dreamers') en laat hij kinderen van hun ouders te scheiden als illegale asielzoekers in het zuiden van de VS de grens oversteken. Deze acties moeten het Amerikaanse Congres overtuigen om migratiewetten aan te passen naar de smaak van de president - inclusief de bouw van de veelbesproken muur aan de Mexicaanse grens.
Zakendoen in de politiek
Als zakenman was Trump niet altijd succesvol met de tactiek van intimidatie en het dreigen met wanbetaling. Zo wilden veel Amerikaanse banken eind jaren negentig geen geld meer aan hem lenen, toen hij zijn betalingsverplichtingen niet nakwam.
Maar als president gaat het van kwaad tot erger.
Een ondernemer kan nog een koele analyse maken: is een opdracht van Trump het me waard om door allerlei hoepels te springen? Wil ik een rechtszaak riskeren om deze rekening betaald te krijgen? Een volgende keer kan een ondernemer altijd ervoor kiezen om simpelweg geen zaken te doen met Trump.
In de internationale politiek is het voor ambtgenoten van Trump - bondgenoten én vijanden - echter lastig om zomaar akkoord te gaan met de grillen van de Amerikaanse president.
Trots en politieke beperkingen zitten leiders van andere landen daarbij in de weg. Bovendien weten ze ook dat ze bij Trump beter hun rug recht houden, omdat ze anders bekend komen te staan als de zwakkelingen op het internationale toneel.
Mexico en Canada vervreemden van de VS
Trump zelf schiet er uiteindelijk ook weinig mee op als hij andere politieke leiders schoffeert. Hij zet zijn collega's telkens voor het blok: als ze de eisen van de Amerikaanse president accepteren, lijken ze zwak.
Daar is hij wellicht op uit, maar deze aanpak maakt het des te onwaarschijnlijker dat anderen zullen buigen. Elke politicus wil een verdrag of overeenkomst als een overwinning kunnen presenteren.
Toch blijft Trump zich in de internationale arena als een bullebak gedragen.
Neem bijvoorbeeld zijn tactiek om de president van Mexico, Enrique Peña Nieto, te sommeren te betalen voor de befaamde muur aan de grens. Als Mexico volgende maand gaat stemmen, lijkt een een uitgesproken anti-Trump-kandidaat goede papieren te hebben om te winnen.
Het werkte wel met Kim Jong-un
Dat wil niet zeggen dat Trumps intimidatietactieken nooit werken. Het beste voorbeeld is de Republikeinse Partij, die zich momenteel koest houdt. Dit gebeurt uit angst dat Trump de lokale achterban van Republikeinse politici kan wegvagen, als Republikeinen hem dwarsbomen.
Cruciaal is dat die achterban Trump grotendeels steunt, terwijl de gekozen vertegenwoordigers van die kiesdistricten misschien liever iemand anders in het Witte Huis zouden zien.
Het enige geopolitieke voorbeeld van een succesvolle Trump-actie is zijn aanpak van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un, die hij eerder deze maand ontmoette op een historische top in Singapore.
Trump dwong Kim een toontje lager te zingen door te dreigen de ontmoeting af te blazen. Dat Kim zich vervolgens verzoenend opstelde, toont aan hoezeer Noord-Korea erop gebrand was om de top door te laten gaan.
Het gaat hierbij echter om één overwinningsronde voor Trump - de wedstrijd is nog niet gespeeld. Zoals Korea-kenners al veelvuldig aanstipten: alles wat Kim beloofde, heeft het regime al eerder beloofd zonder daar gevolg aan te geven. Bovendien betekent 'totale denuclearisatie' vanuit de optiek van Noord-Korea dat het land zijn kernwapens pas opgeeft, nadat de VS hun bases in Zuid-Korea hebben ontmanteld.
Als president kan Trump er niet mee volstaan zijn tijd te vullen met het uitventen van zijn eigen 'merkwaarde'. Het is zijn taak om ook daadwerkelijk politieke resultaten te boeken.
In de zakenwereld kun je bepaalde vastgoeddeals nog wel rond krijgen zonder steun van traditionele banken. Maar op het wereldtoneel heb je bondgenoten als Canada, de EU en Japan nodig om een westers bondgenootschap te vormen. Dan helpt het niet als je je 'vrienden' bedreigt en kleineert.
Zo nu en dan zal Trump best eens succes hebben met zijn onderhandelingsstijl, maar door de bank genomen speelt hij weinig klaar.
Lees de oorspronkelijke Engelse versie dit artikel hier.